A Vitamini Eksikliği Neden Olur, Normal Değerleri, Nedenleri, Eksikliği Belirtileri, Tedavisi

A Vitamini Eksikliğinin Nedenleri Nelerdir?

A vitamini vücutta depo edilebilen bir vitamin olduğu için A vitamini eksikliği belirtileri ancak uzun süre alınmadığında ortaya çıkar. A Vitamininin eksikliği nedenleri şu şekilde sıralanır;
 

• Bireylerin yetersiz ve dengesiz beslenmeleri sonucu A vitamininin eksik alınması,
• Büyümenin en hızlı ilerlediği çocukluk dönemi, gebelik ve emzirme dönemlerinde vücudun günlük ihtiyacının karşılanamadığı durumlar,
• A vitamini yağda eriyen bir vitamin olduğundan yağ emilimindeki bozulmalar ( yağ malabsorpsiyonu ),
• Kistik fibrozis, Çölyak, Crohn hastalığı gibi metabolik hastalıklar,
• Hepatit, siroz gibi karaciğer hastalıkları,
• Ateşle seyreden enfeksiyon hastalıkları,
• Düşük doğum ağırlıklı yeni doğan ve prematüre doğan bebekler,
• Safra asidi yetersizliği,
• Hipotroidi,
• İnce bağırsak ameliyatları,
• Aşırı alkol tüketimi,
• Safra yolu tıkanıklıkları ve
• Çeşitli ilaç kullanımları A vitamini eksikliği nedenlerindendir.

Diyetle eksik alınması dışında vücut mekanizmalarında bozulmaların olduğu durumlarda da A vitamini eksikliği görülür. Bunlardan bazıları safra asidi veya pankreatik enzimlerin emilim bozuklukları, protein enerji malnutrisyonu, karaciğer hastalıkları ve çinko eksikliğidir.
 

A Vitamininin Eksikliğinde Görülen Belirtiler

A vitamini eksikliği, daha çok gelişmekte olan ülkelerde görülür. Ancak belirtilere dünyadaki bütün insanlarının dikkat etmesi gerekmektedir. Bu belirtiler;
 

• Gece görüşünde azalması,
• Gözde kuruluk ve gözde bulanıklık,
• Kornea yumuşaklığı ve kornea üzerinde yara oluşumu,
• Göz enfeksiyonları ve iltihaplanmalarının artması,
• Sağlıksız ve cansızlaşan saçlar,
• Saçlarda dökülme ve kepek oluşumu,
• Düşükle sonlanan gebelikler ve anomali doğum,
• Üreme bozuklukları ve kısırlık,
• Solunum sisteminde meydana gelen sıkıntılar,
• Kemik ve dişlerin zayıflaması,
• Uyku kalitesinde değişimler,
• Epitel dokunun sertleşmesi,
• Bağışıklık sisteminin zayıflaması,
• Durum daha da kötüleştiğinde A vitamini eksikliğine bağlı Kseroftalmi görülür.  

Kseroftalmi

A vitamini eksikliğinin ilerlemesiyle gözde oluşan bütün hasarlara verilen isimdir. Gelişebilen hasarların bazıları gözde kuruma, matlık ve körlüğe kadar giden durumlarla sonlanabilmektedir.

Gözde Kuruluk Ve Diğer Göz Sorunları

Uzun süreli A vitamini eksikliğinde gözde, gözyaşının azalması hatta üretilememesi ile belirtiler başlar. A vitamini eksikliğinde gözyaşının azalması, gözlerde kurumaya sebep olurken durum ilerlediğinde körlüğe kadar gidebilmektedir.

Gece Körlüğü

Gece körlüğü A vitamini eksikliğinin en önemli belirtisidir. Gece körlüğü, gözlerin karanlıkta görme yetisinin azalmasına denir. Bireylerde loş ışığa uyum yeteneği azalmıştır. Gözlerde bulunan rodopsin pigmenti, A vitamini eksikliğinde yeterince oluşamaz. Gece körlüğü bu şekilde meydana gelir.

Bağışıklık Sisteminin Zayıflaması

Önemli bir antioksidan olan A vitamini, vücudumuzu serbest radikallere ve toksititeye karşı koruyarak bağışıklık sistemini desteklemektedir. A vitamini eksikliğinde bu destekleme görülemediğinden bağışıklık sistemi zayıflamakta ve vücut enfeksiyonlara açık hale gelmektedir.

Cilt Problemleri

A vitamini eksikliğinde ciltte görülen problemler arasında cildin aşırı kuruması ve ciltte döküntülerin oluşması yer alır. Ayrıca egzama gibi bir çok deri hastalığına da sebep olabilmektedir.

Büyüme ve Gelişme Problemleri

A vitamini eksikliğinde büyüme ve gelişmede gerilemeler görülür. Üreme sorunları da ortaya çıkar. Kadınlarda ve erkeklerde infertiliteye sebep olabildiği gözlemlenmiştir.

A Vitamini Testi

A vitamini eksikliğinin tespitinde öncelikle göz muayenesi tercih edilir. Aynı zamanda kandaki A vitamini seviyesinin ölçümü ile de belirlenir. Doktor A vitamini eksikliği ile ilgili teşhis için A vitamini eksikliğinde görülen belirtileri de sorgular. Bunların doğrultusunda tedavi planlamasına geçer.
 

A Vitamini Eksikliğinin Tedavisi Nasıl Yapılır?

A vitamini eksikliği belirtileri yukarıda bahsetmiştik. Bu belirtilerin herhangi birisinin görülmesi durumunda doktora başvurulmalıdır. Doktor tarafından A vitamini eksikliği teşhisi konulup sebebi araştırıldıktan sonra tedavi şekli belirlenir.

Eğer eksiklik diyette A vitamini eksikliğinden kaynaklanıyorsa, tedavi diyetin A vitamini yönünden zenginleştirilmesidir. A vitamini eksikliği diyetle alım dışında herhangi bir sebebe dayanıyorsa nedene bağlı tıbbi bir müdahale belirlenir.
 

A Vitamininin Vücutta Bulunması Gereken Normal Değerleri Nedir?

A vitamini besinlerde retinol ve A vitamini ön maddesi olan karoten olarak bulunur. Günlük vücudun retinol ihtiyaç eşdeğerleri;

• 0-12 aylık bebeklerde 375 mcg,
• 1-3 yaş grubu çocuklarda 400 mcg,
• 7-10 yaş grubu çocukta 700 mcg,
• 11-14 yaş grubu çocukta 800 mcg,
• 15-18 yaş grubu çocuklarda 1000 mcg,
• Erişkin erkek için 1000 mcg ve erişkin kadın için 800 mcg vücudun günlük ihtiyacıdır.

 

A Vitamini Fazla Alındığında Ne Olur?

A vitamini vücudun ihtiyacı olan düzeyden fazla alındığında vücutta A vitamini zehirlenmesi meydana gelir.

A vitamininin eksikliğinde vücutta değişimler meydana geldiği gibi fazlalığında da vücudun vereceği tepkiler olacaktır. Çünkü her vitaminin fazlalığında olacağı gibi A vitamini fazlalığında da vücutta birikim olacağından toksitite oluşur.

A vitamini zehirlenmesi, A vitamininin eksikliğinin geç belirti vermesi gibi fazlalığında da geç belirtilerle izlenmektedir. A vitamininin fazlalığı 3 aydan uzun süre 15 mg’dan fazla A vitamini kullanımına bağlı ortaya çıkmaktadır. Akut ve kronik A vitamini zehirlenmesi olarak iki başlıkta incelenir.
 

Akut A Vitamini Fazlalığı Belirtileri

A vitamini fazlalığı zehirlenmesi kişinin yaşam kalitesini düşürmektedir. Günlük hayatına devam edemeyecek şekle gelebilir. Bireyler birkaç belirtiyi aynı anda yaşayabilir. Akut A vitamini zehirlenmesinde;
 

• Baş ağrısı,
• Baş dönmesi,
• Sinirlilik,
• Uykusuzluk,
• Bulantı ve
• Kusma görülebilir.

Özellikle yaşlı bireyler, alkolikler ve karaciğer hastalığı olan kişilerde risk grubunda yer almaktadır. Yapılan çalışmalarla kanser riski olan bireylerde kansere yakalanma riskini de artırdığı görülmüştür.
 

Kronik A Vitamini Fazlalığı Belirtileri

Kronik A vitamini fazlalığı uzun bir süre ilaç kullanımına bağlı oluştuğu için, belirtileri de vücutta uzun süre etki gösterir. Kronik A vitamini zehirlenmesinde;
 

• Kemik ağrısı ve kemiklerde şişme,
• Çift görme,
• Karanlıkta görememe,
• Baş dönmesi,
• İştahsızlık,
• Bulantı hissi,
• Ciltte kuruluk ve kaşınma,
• Güneş ışığına duyarlılık,
• Ağız kenarında çatlaklar oluşması,
• Tırnakların kırılması,
• Saçların dökülmesi,
• Zihin bulanıklığı ve
• Solunum yolu enfeksiyonları görülebilir.

Akut ve kronik A vitamini fazlalığı belirtilerinden bir ya da birkaç tanesi görülmeye başlandığında bir sağlık kuruluşuna başvurulması gerekmektedir.

A Vitamini Eksikliği Sivilce Yapar Mı?

A vitamini vücut hücrelerinin yeniden yapılanmasını ve cilt sağlığını koruyan vitaminlerin başında gelmektedir. A vitamini cildi korur ve doku hasarının onarılmasını sağlar. Aynı zamanda vücutta aşırı yağ birikiminin önüne geçtiği bilindiği üzere bununla ciltte sivilce oluşumuna engel olur. Yani vücutta A vitamininin eksikliğinde sivilce oluşumu bu mekanizma ile meydana gelir.

A Vitamini Karaciğerde Yağlanmaya Sebep Olur Mu?

A vitamininin vücutta büyük bir kısmının depolandığı yer karaciğerdir. A vitamininin normal diyetle aşırı alınımı karaciğerde yağlanmaya sebep olabilir. Aynı şekilde ilaç takviyesi ile fazla alınımı da karaciğer yağlanmasına sebep olabilir.